గురుదేవుల ఆశయ సాధన

శంతనగారు ఎప్పుడు నిశ్చేష్టులు అవ్వలేదని చెప్పేవారు, శ్రీ వినయేంద్రగారి ప్రతి సవాలుకి ఆమె సమాధానం చెప్పగలిగేవారు. శ్రీ వినయేంద్ర సాంఘిక ఆచారాలకు, కట్టుబాట్లకు దూరంగా ఉన్నా, శంతన ఏమాత్రం కలత పడకుండా నిశ్శబ్దంగా నవ్వుకునేవారు. ఒకరోజు శ్రీ వినయేంద్ర నిద్రలోనున్నప్పుడు, సనాతన ఆచార పరాయణులైన బ్రాహ్మణులు తల వెనుక పెంచుకునే, పిలక జుట్టును ఆమె కత్తిరించి వేసింది. (అయితే ఆ పిలక జుట్టు పోయిందన్న విషయం శ్రీ వినయేంద్ర గ్రహించినా ఆమెకు తెలియనివ్వలేదు, ఆ తరువాత దానిని తిరిగి పెంచనూలేదు) అలాగే తన భర్త ఏదైనా విషయంలో శృతి మించుతున్నప్పుడు మాత్రమే ఆమె అతనిని మెత్తగా మందలించేది. దానికి ఆయన కూడా అంగీకరించేవాడు. వారిరువురు ఆనందంగా ఉన్న సమయాలలో వేదాంతాన్ని గురించి ముచ్చటించుకొనే సందర్భం కూడా ఒకటి. అయితే ఆ రోజుల్లో భారతదేశ స్త్రీలకు వేదాంతములో ఎక్కువ పరిచయంగాని, జ్ఞానముగాని ఉండదనే భావన ఉండేది. ఆమెకు వేదాంత పరిజ్ఞానంతో బాటు అద్భుతమైన జ్ఞాపక శక్తి ఉండేది. ఏదైనా ఒక పుస్తకంలోని లేదా గ్రంథంలో గాని ఏదైనా ఒక పేజీ చూసిన తరవాత ఆ పేజీలోని పదం తరువాత పదం తిరిగి వల్లివేసేది. “ఈ విషయంలో కూడా ఆమె నన్ను మించిపోయింది” అని శ్రీ శ్యామానంద తన భార్యను గురించి గౌరవంగా గుర్తు చేసుకుంటూ అనేవారు.

శంతనకు ఇరువది సంవత్సరాల వయస్సులో ఒక దీర్ఘవ్యాధితో మరణించింది. “నాకు ఏ విధమైన దుఃఖం కలుగలేదు. ఎందుకంటే నా హృదయమంతా ఆమెతో నిండిపోయింది,” అన్నారు శ్రీ వినయేంద్ర. ఆమె నాతో అనేది “నాకు తెలుసు మీ జీవన విధానం ఇది కాదని. నేను మీకు ప్రతిబంధకం కాబోను. అలా అని ఎక్కువ కాలం పట్టుకొని ఉండను. మనం ఈ జీవిత నాటకం ఆడాల్సివచ్చింది; కానీ ఇప్పుడు దీనికి చరమాంకం పలకాలి, నేను మిమ్మల్ని బంధవిముక్తుడిని చేయాలి.”

అది జరిగింది 1936 సంవత్సరం. ఆమె మరణం తరువాత శ్యామానందగారి ఇద్దరు కుమార్తెల బాధ్యతను సహృదయరాలు మరదలు తీసుకున్నది. ఆ తరువాత శ్యామానందుల భగవదన్వేషణ 1936 నుండి జీవితాంతము వరకు కొనసాగింది. ఇల్లు వదిలి దాదాపు 23సం||లు (1936 నుండి 1959 వరకు) భారతదేశ ఆశ్రమాలు, పుణ్యక్షేత్రాలలో గడిపారు. ఎందరో గురువులను, సాధువులను సేవించారు; కొంతమంది సాధువులు వినయేంద్రుని భక్తిని, శక్తి సామర్థ్యాలను ఆశ్రమ నిర్మాణాలకు ఉపయోగించుకొని, ఆయన ఆధ్యాత్మిక అభివృద్ధికి ఆశ్రమం వారు సహకరించి, ఇలా పరస్పరం సహకరించుకోవాలనుకునేవారు. శ్రీ వినయేంద్ర అందర్నీ కూడా ఎంతో ప్రేమగా అత్యంత భక్తి శ్రద్ధలతో సేవించేవారు. (ఒక సాధు మహాత్మునికి ఒక ఆశ్రమాన్ని నిర్మించి, అందులో తాను కూడా దగ్గర దగ్గర పది సంవత్సరాలు గడిపారు) కానీ ఎవరి వద్దా దీక్ష తీసుకోలేదు (గురు-శిష్యుల బంధం ఏర్పరిచే దీక్ష) ఎవరినీ గురువుగా స్వీకరించనూలేదు. ఏ ఆధ్యాత్మిక మార్గాన్ని అనుసరించలేదు. “కానీ నా మనస్సు వేరే దేనికోసమో వెతుకుతూంది. చిత్రమేమిటంటే నా శోధన గురుదేవులు (శ్రీ పరమహంస యోగానంద) 1935-36లో భారతదేశంలో ఉన్నప్పుడే మొదలైంది,” అని వివరించారు శ్రీ వినయేంద్ర. “వారు 1936లో శ్రీయుక్తేశ్వర్ గిరిగారి మహాసమాధి విషాదం సమయంలో నేను కూడా పూరీలోనే ఉన్నాను. నేను చాలా సార్లు వారిని కలిసే అవకాశం తృటిలో కోల్పోయాననుకుంటా. వారిని అప్పుడే కలసి ఉంటే నా శోధన ఆరంభంలోనే ముగిసేది, కానీ అలా జరగలేదు.”

మహిషాదల్ అనే ప్రాంతంలో తన భార్య జ్ఞాపకార్థం ఒక సుందరమైన కళాశాలను శ్రీ వినయేంద్ర నారాయణ్ స్థాపించారు. చివరి 23 సంవత్సరాలలో తన నలుగురు మిత్రులతో కలిసి చాలా అవసరమైన ఒక క్షయరోగ నివారణ ఆరోగ్య కేంద్రమును నెలకొల్పాలని అనుకొన్నారు. వారు పశ్చిమ బంగాల్ లో ఆరోగ్యప్రదమైన మైదాన ప్రదేశం గిరిదంగ దగ్గర దానిని స్థాపించి, దానికి “నిరామోయ్” (స్వస్థత) అని పేరు పెట్టి వారి కలకు వాస్తవ రూపం ఇచ్చే ప్రయాణం మొదలపెట్టారు. వారు తమ మధ్య తగినంత ధనం పోగుచేసి, ఆ ధనంతో ఈ అద్భుతమైన పథకాన్ని వివరించే కరపత్రాలు ముద్రించి ప్రజలకు పంచిపెట్టారు. స్వామి శ్యామానందగిరి జీవన లక్షణాలు అయిన “నమ్మకము, పట్టుదల, నిరంతర శ్రమలు” ప్రతిఫలాలనిచ్చాయి. ఆ ఆరోగ్య కేంద్రానికి దేశ నలుమూలల నుండి సహాయ సహకారాలు అందాయి; ఈనాడు ఈ ఆరోగ్య కేంద్రము శస్త్ర చికిత్స సౌకర్యాలతోను ఇంకా బయట ఒక ఛాతీ క్లినిక్ తో ఆదర్శప్రాయమైన వైద్యాలయముగా విరాజిల్లుతుంది. ప్రధానమంత్రి శ్రీమతి ఇందిరా గాంధీ ఈ హాస్పిటల్ జనరల్ కౌన్సిల్ కు అధ్యక్షురాలు. ఈ సంస్థకు రెండు ఛాతీ క్లినిక్ శాఖలు అలాగే ఇటీవల కలకత్తాలో పెద్ద 15 అంతస్తులు భవనంలో అనేక చికిత్స వసతులతో కూడిన ఒక హాస్పిటల్ ప్రారంభిoచబడింది—ఇవన్నీ కూడా శ్యామానందగారి సహాయముతో స్థాపించబడినవే! ఇది ఒక ధార్మిక వైద్య సంస్థ, స్థోమత ఉన్నవారి వద్ద నామమాత్రంగా లేదా వారు ఇవ్వగలిగినంత పద్ధతిలో చికిత్సలందిస్తుంది.

సత్యాన్వేషణ కోసం తీవ్రమైన కోరికతో, గౌతమ బుద్ధుడు బోధి వృక్షం క్రింద అంతిమ జ్ఞానోదయం పొందిన అతిపావనమైన బోధ్ గయ మరియు రాజ్ గిర్ పుణ్యక్షేత్రాలను 1946లో శ్యామానందగారు దర్శించారు. శ్యామానందగారు పగలంతా బోధి వృక్షం క్రింద ధ్యానము చేసేవారు. ఇంకా ఆ మందిర శిధిలాలలో, రాజ్ గిర్ దగ్గరలోని బౌద్ధ ఆరామాలలోనూ సంచారం చేశారు. సాయంత్రం వేళ రాజ్ గిర్ లోని ప్రభుత్వ విశ్రాంత గృహంలో విరామం తీసుకున్నారు. ఆ రోజు రాత్రి 2-3 గంటల సమయాన ఉన్నట్లుండి మెలకువ వచ్చింది. ఒక్క ఉదుటున మంచం మీద నుండి లేచి ఆ గదిలో సుందరమైన నీలి రంగు కాంతిని చూశారు. తన దివ్యానుభవాన్ని ఈ విధంగా వివరించారు:

“నీలి రంగుగల ఆ కాంతి గదిలోని ఒక మూల నుండి ప్రసరించింది. అప్పుడు ఆ కాంతి గది మొత్తము ఆవరించింది. ఆ మూలనున్న నీలి కాంతి గుండ్రముగా తిరగడము ప్రారంభించింది. ఆ కాంతిలో ఒక ముఖము కనిపించింది, ఆ తరువాత ఛాతీ వరకు, చివరకు మొత్తం మూర్తి కనిపించింది. ఆ ముఖము ఎంతో ప్రసన్నముగా ఉంది, ఎంతో పూజ్యమైనది—ఓహ్ ఎంతో పూజ్యమైనది! ఈయన ఎవరై ఉంటారని ఆలోచింపసాగాను. బుద్ధుడా లేదా పరమశివుడా? అని. ఆ మహానుభావునికి గౌతమ బుద్ధుని కుండే పొడవైన చెవికన్నాలు లేవు, చిన్న చిన్న ఉంగరాల జుట్టు లేదు, పరమేశ్వరునికున్న జఠాజూటాలుగానీ, మెడలో పాముల హారం [2] కానీ లేవు. ఆయన ముఖము మాత్రము వారివలె ప్రసన్నంగానూ అందంగాను ఉంది, జుట్టు తిన్నగా వెనుకకు వేసి వుంది. ఆయన నాతో మాట్లాడారు, నాకు ఒక మంత్రాన్ని [3] ఉపదేశించారు. అది నాకు చాలా అద్భుతమైన అనుభవం. ఆ తరువాత 12 సంవత్సరాలు ఆ ముఖం కోసం వెదుకుతూనేవున్నాను.